تاریخچه کراودفاندینگ

به گزارش صدای بورس،تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ (Crowdfunding) تاریخچه طولانی در جهان دارد. اولین بار تامین مالی جمعی به شکل ابتدایی، در دهه ی ۱۷۰۰ میلادی ابداع شد؛ اما شکل نوین این روش تامین سرمایه ابتدا در سال ۱۹۹۷ مطرح شده و مورد استفاده قرار گرفت. در این یادداشت مهمترین رخدادهای مربوط به کرادفاندینگ که در شکل گیری پلتفرم های نوین تامین مالی موثر بودهاند را مرور می کنیم.

ایجاد صندوق وام ایرلندی در دهه ی ۱۷۰۰

این صندوق وام در اوایل دهه ۱۷۰۰ توسط ملی گرای ایرلندی جاناتان سویف (Jonathon Swift)، به عنوان راهکاری جهت اعطای وام به افراد معتبر اما کم درآمد شهر دوبلین (Dublin) تاسیس شد. عملکرد این صندوق موفقیت آمیز بود و موجب ایجاد صندوق های مشابه در ایرلند شد؛ به نحوی که تا سال ۱۸۴۳ نزدیک به ۳۰۰ صندوق فعال وام دهی در ایرلند به وجود آمد.

جنبه "جمعی" فعالیت تامین مالی صندوق وام ایرلند به شکل اهدای وجوه توسط ثروتمندان جهت کمک به فقرا انجام می شد. علاوه بر این سرمایه ی این صندوق از طریق انباشت عایدی ها، وام های بدون بهره و سپرده هایی که سود دریافت می کردند، تامین می شد. این اولین نمونه ی رسمی کرادفاندینگ بود.

ظهور اتحادیه های اعتباری در سال ۱۸۵۲

اتحادیه اعتباری در واقع یک بانک غیرانتفاعی است که در وام دهی به اعضای خود متکی است. اعضای اتحادیه اعتباری، در واقع سهامداران آن هستند که در تصمیمات آن حق رای دارند. در سال ۱۸۴۶ هرمان شولزه (Herman Schulze-Delitzsch) در واکنش به بروز قحطی و کمبود کالا در آلمان، اقدام به ایجاد یک نانوایی و آسیاب با مالکیت مشترک (تعاونی) نمود. شش سال پس از آن شولزه به همراه فردریش رایفایزن (Friedrich Raiffeisen) ایده مالکیت مشترک یا تعاونی خود را به حوزه مالی برده و اولین اتحادیه اعتباری را تاسیس کرد. اتحادیه های اعتباری آلمان در آن زمان دارای حاکمیت دموکراتیک بوده و اعضای هیات مدیره با رای گیری انتخاب شده و همه اعضاء صرف نظر از میزان سهامشان، حق رای یکسانی داشتند. امروزه نیز اتحادیه های اعتباری از همین شیوه که نوعی از کرادفاندینگ است در ساختار مدیریتی خود استفاده می کنند.

جنبه فعالیت "جمعی" اتحادیه های اعتباری، اعضای آن هستند که با سپرده گذاری پول خود در بانک و پرداخت سود کمتر از متوسط در وام ها، در این فعالیت مشارکت دارند.

تاسیس گرامین بانک (Grameen Bank) و تامین سرمایه های خرد در سال ۱۹۷۶

در سال ۱۹۷۶ پروفسور محمد یونس، در طی یک پروژه تحقیقاتی، ۲۷ دلار را به ۴۲ زن فقیر در شهر جابرا بنگلادش وام داد. این پروژه موفقیت آمیز بود و منجر به توسعه ی آن و ایجاد گرامین بانک شد که اولین نمونه مدرن از تامین مالی خرد در سطح گسترده است. این بانک نیز همانند صندوق وام ایرلند، وام هایی را برای مردم مناطق فقیر نشین که دسترسی به اعتبارات مالی مرسوم نداشتند، فراهم آورد. اما برخلاف صندوق وام ایرلند، نقدینگی در موسسات تامین مالی خرد، خارج از حلقه اعضا چرخیده و درواقع این نوع موسسه به عنوان یک بانک مرسوم ولی با مقادیر سپرده، تسهیلات و نرخ بهره کمتر فعالیت می کند.

آغاز مرحله جدید تامین مالی جمعی در سال ۱۹۹۷

اولین نمونه موفق ثبت شده تامین مالی جمعی، در سال ۱۹۹۷ با تامین سرمایه تور اجرای موسیقی گروه بریتانیایی راک ماریلون (Marillon) توسط طرفداران آن و بصورت اهدای مبلغ مورد نیاز سفر آن ها به آمریکا انجام شد. یکی از اعضای این گروه موسیقی مارک کلی (Mark Kelly) با ارسال ایمیلی به هزار نفر از مخاطبان خود گفت که برای اجرای برنامه تور موسیقی ۶۰ هزار دلار از هزینه سفر را کم دارند. طرفداران آنها نیز اقدام به تامین مبلغ مورد نیاز کردند و این مبلغ با موفقیت تامین شد. با الهام از این شیوه تامین سرمایه، اولین پلتفرم اختصاصی تامین مالی جمعی با عنوان آرتیست شیر (ArtistShare) در سال ۲۰۰۱ تاسیس شد که بر روی تامین سرمایه گروه های موسیقی جهت ساخت آلبوم یا برگزاری تور تمرکز داشت.

طرح اصطلاح "تامین مالی جمعی" در سال ۲۰۰۶ برای اولین بار

اولین بار اصطلاح تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ توسط یک کارآفرین به نام مایکل سالیوان (Michael Sullivan) مطرح شد. سالیوان از این اصطلاح در هنگام راه اندازی شرکت خود به نام fundavlog استفاده کرد که به عنوان یک شتاب دهنده برای پروژه های ویدیو بلاگ تاسیس شده بود.

رخداد رکود بزرگ در سال ۲۰۰۸

سقوط بازار مسکن و صنعت مالی در سال ۲۰۰۸، افراد را مجبور کرد که به دنبال شیوه های متفاوتی از تامین سرمایه با ابزارهای جایگزین باشند. موسسات مالی و بانک های مرسوم پس از این رخداد دیگر نمی توانستند یا مایل نبودند مثل گذشته اقدام به اعطای تسهیلات نمایند. این امر مردم را به سوی وام دهی به یکدیگر از طریق فضای اینترنت و در واقع کرادفاندینگ کشاند.

کرادفاندینگ، منبع عمده تامین سرمایه از سال های ۲۰۰۹

تاسیس پلتفرم های تامین سرمایه Kickstarter در سال ۲۰۰۹ و IndieGoGo در سال ۲۰۰۷ منجر به رونق فعالیت پلتفرم های تامین مالی جمعی شد. بنابراین صنعت تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ، به سرعت به یک گزینه در دسترس برای کارآفرینان جهت اجرایی کردن ایده ها و جذب وجوه مورد نیاز کسب و کار شان، تبدیل شد. پس از آن به سرعت مبلغ تامین مالی جمعی از ۵۳۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۹ به ۱.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ رسیده و در حدود ۳ برابر فزایش یافت. در سال ۲۰۱۲ بیش از ۴۵۰ پلتفرم تامین مالی جمعی با تامین مبلغی بیش از ۲.۷ میلیارد دلار در جهان وجود داشت. در سال ۲۰۱۵ این رقم به ۲۴.۴ میلیارد دلار رسید.

وضع قوانین حمایتی در امریکا در سال ۲۰۱۲

رئیس جمهور وقت ایالات متحده امریکا باراک اوباما، در آوریل سال ۲۰۱۲ قانون JOBS (Jumpstart Our Business Startups) را امضا نمود. این قانون که با عنوان لایحه تامین مالی جمعی (کرادفاندینگ) نیز شناخته می شود، با هدف کاهش بار قوانین وضع شده بر روی کسب و کارهای کوچک و قانونی کردن کرادفاندینگ تصویب شد.

منبع:کاریزما